Xa khơi. Bài hát để đời của nhạc sỹ Nguyễn Tài Tuệ. Không thể nhớ được tôi đã nghe bài hát này biết bao nhiêu lần, nhưng lần nào nghe cũng để lại trong tôi một cảm xúc rất đặc biệt. Đó là nỗi nhớ nhung của hai người yêu nhau, nỗi nhớ trong sự xa cách, đơn côi khi hai miền còn bị chia cắt bởi chiến tranh, bởi đau thương.
Nắng tỏa chiều nay
Chiều tỏa nắng đôi bờ anh ơi
Gió lộng buồm mây ươm chân trời
Biển lặng sóng thuyền em dong khơi
Khoan giọng hò thương anh cách vời
Kìa biển rộng con nục, con măng
Lướt sóng liền đôi bờ tung tăng
Con chuồn còn bay nơi nơi
Con giang chiều gọi bạn đường khơi...
Chiều tỏa nắng đôi bờ anh ơi
Gió lộng buồm mây ươm chân trời
Biển lặng sóng thuyền em dong khơi
Khoan giọng hò thương anh cách vời
Kìa biển rộng con nục, con măng
Lướt sóng liền đôi bờ tung tăng
Con chuồn còn bay nơi nơi
Con giang chiều gọi bạn đường khơi...
Hình ảnh về nắng đẹp tuyệt vời, theo tôi, có thể nói là một trong những hình ảnh đẹp nhất trong các bài hát đương đại Việt Nam khi viết về nắng: "nắng tỏa". Lần đầu tiên nghe bài này, tôi rất ngạc nhiên về cách dùng từ "nắng tỏa" của nhạc sỹ Nguyễn Tài Tuệ. Thông thường khi viết về nắng, ta thường hay viết "nắng hồng", "nắng vàng", "nắng quê",... xa hơn một chút là "nắng dệt", "nắng lụa", "nắng thủy tinh",... Vậy mà tác giả lại dùng chữ "tỏa". Tại sao ông lại viết như vậy? Phải chăng Nắng không còn là một hiện tượng tự nhiên nữa, mà hiện thân cho sự sống, sự sống lan tỏa một cách ấm áp, chầm chậm nhưng cũng đầy rạo rực, mãnh liệt khắp không gian và thời gian?
Trong buổi chiều đầy ắp sự sống với những gió lộng, mây vờn phía cuối trời, xuất hiện hình ảnh một người con gái với chiếc thuyền êm ả đang dong buồm ra khơi. Nàng đang hát, giọng hát lan tỏa trên từng con sóng. Phía dưới kia sống động với những con nục con măng, con giang chiều gọi bạn, và cũng để lắng nghe giọng hát ngọt ngào của nàng. Thử hỏi còn ở nào trên thế giới này có một hình ảnh đẹp hơn thế?
Nắng tỏa chiều nay
Thuyền về mái động chiều nay
Nhìn phương Nam con nước vơi đầy, thương nhớ...
Nhớ thương anh ơi...
Thuyền về mái động chiều nay
Nhìn phương Nam con nước vơi đầy, thương nhớ...
Nhớ thương anh ơi...
Có một nỗi nhớ, một sự chia ly. Ai nhớ? Nhớ ai? Đó là nỗi nhớ, chia ly của em với anh, của anh với em. Nỗi nhớ thế nào? Da diết, cồn cào, mòn mỏi, như điên như dại, chắc chỉ có con nước vơi đầy mới chia sẻ được cho ta mà thôi.
Và thế là:
Ơi mênh mông sóng xô du thuyền ta xa bờ
Âm vang tiếng hò nhịp chèo ta mong chờ
Thuyền ta xa khơi đưa nhịp chèo nối liền
Đường đi muôn khơi mái chèo chung đôi miền,
Mênh mông biển khơi câu hò thương nhớ thương
Vang về miền Nam quê ta
Biển dập dìu, biển tâm tình
Biển nói lên lời sóng cả ta chung lứa đôi
Âm vang tiếng hò nhịp chèo ta mong chờ
Thuyền ta xa khơi đưa nhịp chèo nối liền
Đường đi muôn khơi mái chèo chung đôi miền,
Mênh mông biển khơi câu hò thương nhớ thương
Vang về miền Nam quê ta
Biển dập dìu, biển tâm tình
Biển nói lên lời sóng cả ta chung lứa đôi
Cô gái cất lên tiếng hát, tiếng hát để xua tan đi nỗi nhớ đang gầm gào, đang cào xé trong lòng, và mong muốn biển cả sẽ gửi nỗi nhớ đến chàng trai đang ở miền Nam xa cách. Tôi đã từng có cảm giác này ở biển. Đó là một cảm giác nhung nhớ vô cùng đặc biệt, nhất là khi đi thuyền lướt trên những con sóng bạc khiến cho "Đời anh nghiêng ngả, nỗi sầu...nhớ em". Nhưng ngoài nỗi nhớ nhung của đôi trai gái, còn là niềm mong mỏi đất nước được độc lập, để được "mái chèo chung đôi miền". Đây chính là nỗi nhớ lớn nhất, niềm mong mỏi lớn nhất của hàng triệu con người, của cả một dân tộc đang khao khát độc lập, tự do.
Ơi phong ba lướt xô mái chèo ta xa bờ
Phong ba sóng cồn lòng ta luôn vững bền
Kề vai bên nhau nắng biển cùng mưa nguồn
Kề vai bên nhau em kề bên anh thương,
Anh ơi lời ca câu hò thương nhớ thương
Vang về cùng anh không xa
Biển rộng ơi, biển chung tình
Biển nói lên giùm bao ngày thương nhớ, biển ơi...
Nhớ thương cách vời, ơi biển chiều nay
Nhớ thương cách vời, ơi biển chiều nay...
Phong ba sóng cồn lòng ta luôn vững bền
Kề vai bên nhau nắng biển cùng mưa nguồn
Kề vai bên nhau em kề bên anh thương,
Anh ơi lời ca câu hò thương nhớ thương
Vang về cùng anh không xa
Biển rộng ơi, biển chung tình
Biển nói lên giùm bao ngày thương nhớ, biển ơi...
Nhớ thương cách vời, ơi biển chiều nay
Nhớ thương cách vời, ơi biển chiều nay...
Anh ạ, dù cho cuộc đời còn có nhiều gian khổ, khó khăn, phong ba bão tố thì em mong anh hãy luôn vững vàng ý chí. Em mãi ở bên anh, luôn nhớ anh, và em mong biển, điệu hò, lời ca hãy mang giùm nỗi nhớ của em tới anh. Nhớ thương cách vời, ơi biển chiều nay....
Bài hát đã được nhiều ca sỹ thể hiện. Riêng tôi, tôi thích nhất nghệ sỹ Tân Nhân hát bài này. Rất mộc mạc, giản dị nhưng cũng tràn đầy tình cảm (có lẽ vì chất giọng miền Trung). Dưới đây là tâm sự của nghệ sỹ Tân Nhân sau khi hát bài này (trích trong nhật ký nghệ thuật của bà):
Bước ra sân khấu là như tắm trong nắng chiều của biển, với mặt biển lung linh, những đám mây bay vớn, có khi che mặt biển thành tím ngát... Tất cả sống động, những ký ức tuổi thơ trỗi dậy khiến tim tôi rung lên, từng đường gân thớ thịt chan hòa theo tiếng hát.
“Nắng tỏa chiều nay...” Giờ này mẹ cầm cào trở lúa lần cuối trên sân, giờ mọi người làm đồng về, ăn xong bữa xế lại tiếp tục công việc vội vàng trước khi nắng tắt. Người con gái chèo thuyền êm nhẹ lướt ra khơi, giọng hò lan trên mặt nước. Buổi chiều chim bay về tổ, khói bếp vờn tỏa trên mái nhà, những bước chân hối hả tìm về mái ấm.
Xót xa thay trong buổi chiều êm ả ấy, “con chuồn con nục gọi bạn đường khơi” thì còn biết bao trái tim khao khát yên vui hạnh phúc trên đất nước Việt Nam lại phải xa cách, chia ly...
Hoàng My – nghệ sỹ piano - đã nâng cho trí tưởng tượng và cảm xúc tôi bay bổng. Tôi mơ ước cả ba chúng tôi: nhạc sỹ Tài Tuệ, người đệm đàn Hoàng My và người hát Tân Nhân như cùng hòa chung tiếng đàn giọng hát cho ngày mai đẹp đẽ, không xa sẽ đến.
“Biển dập dìu... Biển chung tình... Biển nói lên lời thương nhớ, biển ơi!”. Tim tôi thổn thức, tiếng hát tôi vút lên với cả sự dào dạt của tâm hồn, tình thương nhớ nhiều năm tích tụ và sức mạnh của tuổi thanh xuân. Cảm ơn nhạc sĩ, cảm ơn các nhạc công...
Đã bốn mươi bốn năm trôi qua, “Xa khơi” còn tươi rói với tình cảm của các nghệ sĩ. Nhiều thính giả nhắc nhớ “Xa khơi” – Tân Nhân. “Xa khơi” còn sống mãi với lời ca ngợi thiên nhiên, Tổ quốc và lòng chung thuỷ của con người Việt Nam. “Xa khơi” là niềm vui sướng và tự hào của tôi.
Các nghệ sỹ khác đã biểu diễn bài hát này:
“Nắng tỏa chiều nay...” Giờ này mẹ cầm cào trở lúa lần cuối trên sân, giờ mọi người làm đồng về, ăn xong bữa xế lại tiếp tục công việc vội vàng trước khi nắng tắt. Người con gái chèo thuyền êm nhẹ lướt ra khơi, giọng hò lan trên mặt nước. Buổi chiều chim bay về tổ, khói bếp vờn tỏa trên mái nhà, những bước chân hối hả tìm về mái ấm.
Xót xa thay trong buổi chiều êm ả ấy, “con chuồn con nục gọi bạn đường khơi” thì còn biết bao trái tim khao khát yên vui hạnh phúc trên đất nước Việt Nam lại phải xa cách, chia ly...
Hoàng My – nghệ sỹ piano - đã nâng cho trí tưởng tượng và cảm xúc tôi bay bổng. Tôi mơ ước cả ba chúng tôi: nhạc sỹ Tài Tuệ, người đệm đàn Hoàng My và người hát Tân Nhân như cùng hòa chung tiếng đàn giọng hát cho ngày mai đẹp đẽ, không xa sẽ đến.
“Biển dập dìu... Biển chung tình... Biển nói lên lời thương nhớ, biển ơi!”. Tim tôi thổn thức, tiếng hát tôi vút lên với cả sự dào dạt của tâm hồn, tình thương nhớ nhiều năm tích tụ và sức mạnh của tuổi thanh xuân. Cảm ơn nhạc sĩ, cảm ơn các nhạc công...
Đã bốn mươi bốn năm trôi qua, “Xa khơi” còn tươi rói với tình cảm của các nghệ sĩ. Nhiều thính giả nhắc nhớ “Xa khơi” – Tân Nhân. “Xa khơi” còn sống mãi với lời ca ngợi thiên nhiên, Tổ quốc và lòng chung thuỷ của con người Việt Nam. “Xa khơi” là niềm vui sướng và tự hào của tôi.
Các nghệ sỹ khác đã biểu diễn bài hát này:
11.04.2007
Trịnh Quốc Dũng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét